Ben Tiggelaar’s tips voor succesvoller innoveren en samenwerken

Afgelopen week had ik een dubbelinterview met schrijver en gedragswetenschapper Dr. Ben Tiggelaar. Ben is expert op het gebied van leiderschap en verandering. Vanuit die hoek ben ik nieuwsgierig naar zijn visie en concrete tips voor innovatie, samenwerken en succesvol veranderen.

We hebben afgesproken in een restaurant in Breukelen en goedlachs komt hij binnen. Hij heeft net een masterclass gegeven over het creëren van positieve veranderingen in samenwerking met Emma at Work, een organisatie die zich inzet voor arbeidsbemiddeling voor jongeren met een chronische aandoening. Ben begint te vertellen en geeft al antwoord op mijn eerste vraag:

Waarom is het ene bedrijf of individu succesvoller in veranderen dan het andere?

We weten dat we steeds sneller moeten inspelen op veranderingen om ons heen. En de snelheid van veranderingen neemt alleen maar toe. Ben noemt het veranderen en wij noemen het innoveren.

“Als je ervanuit gaat dat je als persoon of bedrijf de wereld een beetje mooier kunt maken, dan hoef je verandering niet te verkopen.”

Veranderen is dan vanzelf al belangrijk en het gaat er dan alleen nog maar om hoe je het gaat aanpakken. Zo ook bij Emma at Work. Maar veranderen wordt een stuk lastiger als het waarom van de verandering niet voldoende duidelijk is of niet voldoende wordt ervaren.

Oorzaken waarom veranderingen wel/ niet succesvol verlopen

Volgens Ben komen hier meerdere zaken bij elkaar, maar de volgende punten – hij ontleent ze aan de Theory of Planned Behavior van Icek Ajzen – blijken een belangrijke voorspeller te zijn van succesvolle verandering bij individuen:

Belangrijk is om het nut en de noodzaak te kunnen zien van de verandering. Een hoger doel, zoals bij bijvoorbeeld bij Emma at Work geeft enorm veel motivatie.
De mening van je sociale omgeving. Als jouw sociale omgeving veranderen belangrijk vindt, dan gaat dat behoorlijk helpen.
De inschatting van je eigen kunnen. Dat je dus tegen jezelf in volle overtuiging kunt zeggen: ik zie het mezelf echt doen!

Praktische tips van Ben voor succesvoller veranderen

1. Zoek de zwakste schakel en versterk

Er spelen altijd meerdere factoren tegelijkertijd. In je hoofd, maar ook in de directe omgeving waarbinnen je werkt. De kunst is om hierbij de zwakste schakel te vinden bij jezelf of anderen en deze vervolgens versterkt.

2. Maak zaken klein

Bijvoorbeeld als je je eigen capaciteiten laag inschat, kun je kijken wat de eerste stap is om dit te verandere, door bijvoorbeeld meer oog te krijgen voor je eigen talenten en vaardigheden. En dan te denken: verdorie ik kan het, maar had het nog niet zo gezien. Of door een training te volgen, waardoor je die eerste stap wel kunt zetten.

3. Analyseer welk concreet gedrag nodig is om dingen beter te doen

Een mooi voorbeeld is Dafne Schippers die grandioos de 200 meter wint op de WK in Beijing in 2015, maar ‘slechts’ zilver op de 100 meter haalt. Na zorgvuldige analyse blijkt dat haar afzet bij de start niet optimaal is. Zo nauwkeurig analyseert een topsporter dus welk specifiek gedrag er nodig is om beter te worden.

Ook als bedrijf kunnen we hiervan leren, met name het belang van observeren en vervolgens een vergrootglas op een situatie leggen. Observeren waarom het ene goed gaat en het andere zo lastig blijkt te zijn.

Hoe komt het dat we wel willen samenwerken, maar het niet doen?

Iets uitvinden kun je alleen, maar innoveren lukt alleen maar samen. Eigenlijk net als succesvolle verandertrajecten in een bedrijf doe je het samen. Toch hebben veel mensen en bedrijven moeite met samenwerken. Ze willen wel, maar doen het vaak niet.

“Ik denk dat psychologische veiligheid, een begrip dat op de kaart is gezet door Amy Edmondson, op dit moment een key element is. Ook high-tech bedrijven gaat het uiteindelijk niet om technologie, maar om dit soort factoren.”

Google heeft bijvoorbeeld een intern onderzoeksproject gedaan onder de naam Aristotle. Ze verzamelden daarbij bergen data over hun medewerkers en teamprestaties. Niet kennis en ervaring, of persoonlijkheidskenmerken waren het belangrijkst, maar psychologische veiligheid bleek de nummer één voorspeller van succesvol teamwork.

Psychologische veiligheid als basis voor samenwerken

Volgens Ben is psychologische veiligheid een basiselement om te kunnen samenwerken. Een paar punten zijn daarbij belangrijk:

Geef mensen equal airtime; allemaal evenveel zendtijd in bijvoorbeeld vergaderingen. Zorg dus dat iedereen gelijk aan bod komt. Er zijn veel ondernemers en managers die niet in de gaten hebben dat het altijd dezelfde mensen zijn die heel veel zendtijd krijgen en anderen niet.
Neem iedereen daarbij serieus. Waardeer de waardevolle elementen in elke bijdrage.

Praktische tips om psychologische veiligheid te creëren

1. Zorg voor open discussies en vergaderingen

Laat de eerste spreker niet meteen de richting en de toon bepalen, leerde Ben onder meer van Daniel Kahneman. Als je bijvoorbeeld een belangrijk besluit moet nemen, vraag dan of iedereen eerst kort voor zichzelf zijn standpunten noteert. Maak vervolgens een rondje zodat iedereen zijn standpunt kan benoemen. En ga daarna pas de discussie in en neem je de ingebrachte standpunten daarin mee.

2. Zorg voor diversiteit

Diversiteit is belangrijk. In ervaring, kennis en kunde bijvoorbeeld. En vooral intellectual diversity is belangrijk. Kat elkaar niet af. Denk niet meteen bij andermans inbreng: dat is raar of belachelijk. Maar sta open voor die andere manieren van denken.

Wat is de allerbelangrijkste vaardigheid om succesvol te veranderen en te innoveren? En kun je dat leren?

“Als je denkt dat om te veranderen maar één ding nodig is, dan is dat per definitie fout. Want bij een geslaagde verandering komen vaak vele dingen bij elkaar. En daar zit de crux.”

Het gaat volgens Ben bij gedragsverandering om het samenspel tussen capaciteit, omgeving en motivatie. Hij baseert zich daarbij op het COM-B model uit de gedragswetenschap. Daarbij geldt: de mensen die bepaald gedrag moeten gaan vertonen moeten het kunnen, de omgeving moet het toestaan en mensen moeten het ook graag willen.

Praktische tips en vaardigheden om veranderingen en innovatie voor elkaar te krijgen

1. Zorg dat je je in de positie van een ander kunt verplaatsen

Beleef wat een klant beleeft en snap en doorzie de customer experience.

2. Zorg dat je een goede theorie in de praktijk kunt meenemen

De wisselwerking tussen theorie en praktijk gaat je enorm helpen om andere dingen te zien. En daardoor dus meer te zien waar mogelijke oplossingen liggen!

3. Begrijp en weet dat er meerdere dingen bij elkaar moeten komen voor succes

Het is een gek voorbeeld, maar een vliegtuigongeluk heeft meestal niet slechts één oorzaak. Er moeten meerdere dingen tegelijk misgaan. Ben zegt dat het andersom ook zo werkt: als je achteraf kijkt naar een echt geslaagde verandering, dan heeft er vaak een soort van “positief ongeluk” plaatsgevonden. Heel veel dingen zijn tegelijk goed gegaan.

Graag hoor ik jouw mening en ervaringen over innovatie en mogelijke drempels binnen jouw bedrijf. Zij zijn vaak makkelijker op te lossen dan je denkt!

Meer praktische tips? Download onze Innovatie Checklist!